Podczas pierwszych dni dziecka w domu rodzice zadają sobie mnóstwo pytań na temat opieki nad nim. Warto zapoznać się z podstawowymi informacjami na temat delikatnego ciała noworodka i sposobem jego pielęgnacji, aby z większym spokojem podchodzić do codziennych czynności. Przede wszystkim skóra tak małego dziecka nie jest w pełni dojrzała i różni się znacznie od skóry dorosłego człowieka. Ma mniej gruczołów potowych i gorzej one funkcjonują. Sprawia to, że malec jest bardzo wrażliwy na przegrzanie. Jest też jaśniejsza i przez to źle reaguje na promienie słoneczne.
Przez pierwsze dwa tygodnie można robić dziecku tzw. suche kąpiele. W tym czasie powinien odpaść kikut pępowinowy i wtedy możemy już spokojnie zamoczyć ciałko niemowlaka w wanience. Aby przeprowadzić suchą kąpiel należy położyć dziecko na przewijaku i delikatnie przemywać poszczególne fragmenty skóry. Reszta ciała powinna pozostawać okryta, ponieważ dziecku zrobi się zimno. Pomieszczenie musi być nagrzane, gdyż niemowlęta szybko ulegają wychłodzeniu. Pępek przemywamy wodą z mydłem i pozostawiamy do wyschnięcia. Nie należy go okrywać koszulką ani pieluszką. Zaczynamy mycie od buzi i posuwamy się po kolei dalej ze szczególnym uwzględnieniem fałdek skórnych. Twarz należy przemywać przegotowaną, ostudzoną wodą. Po kilku tygodniach można już przejść na wodę z kranu. Używamy oczywiście kosmetyków wyłącznie oznaczonych do stosowania od pierwszego dnia życia.
Po zagojeniu się pępka można już spokojnie zacząć kąpać w wanience. Woda powinna mieć temperaturę około 35 stopni Celsjusza. Nie nalewamy jej zbyt dużo, wystarczy że ciało dziecka będzie przykryte do połowy. Niemowlak musi być stale podtrzymywany. Nawet jeśli używamy specjalnej podkładki nie wolno spuścić go z oczu. Dlatego wszystkie potrzebne akcesoria dla noworodka, takie jak myjka, ręcznik, kosmetyki, musimy wcześniej szykować aby były w zasięgu ręki. Do mycia możesz używać po prostu dłoni. Jeśli jednak wykorzystujesz myjkę, pamiętaj, że musi ona być wyprana lub wygotowana. W przeciwnym razie w wilgotnym, ciepłym środowisku błyskawicznie będą się namnażały drobnoustroje. Wanienkę myjemy wodą z odrobiną płynu do mycia niemowlaka, dokładnie płuczemy i wycieramy do sucha. Nie należy do tego celu używać detergentów.
Po kąpieli od razu owiń dziecko ręcznikiem nie zapominając o główce. Im mniej waży niemowlak, tym szybciej jego organizm się wychładza. Nie próbuj też zmuszać do kąpieli w wanience, jeśli maluch się tego boi. Przemywaj go wilgotnym ręcznikiem i stopniowo oswajaj z wodą.
Specjaliści zalecają, aby natłuszczać skórę malca oliwką. Ale tylko w pierwszym miesiącu życia. Zbyt długie jej stosowanie może powodować zatykanie porów. Można jej też używać do masażu ciałka dziecka oraz do złuszczania ciemieniuchy. Z oliwką do kąpieli powinni uważać rodzice, którzy niezbyt pewnie jeszcze czują się podczas tej czynności, ponieważ skóra stanie się śliska.
Krem przeciw odparzeniom należy stosować tylko wówczas jeśli rzeczywiście takie podrażnienia występują. Nakładamy tylko cieniutką warstwę kosmetyku. Nadużywanie go może sprawiać, że kanaliki pieluszki jednorazowej będą zatkane i nie będzie ona mogła spełniać należycie swojej funkcji. Inaczej jest w przypadku pieluch wielorazowych – wtedy skórę trzeba zabezpieczać kremem za każdym razem.
Powinno się myć dziąsła niemowlakom zanim jeszcze zaczną pojawiać się ząbki. Wystarczy przecierać je jałowym gazikiem zamoczonym w letniej wodzie. Usunie to resztki mleka, co z kolei zapobiegnie wyrzynaniu się zębów z próchnicą. Poza tym przyzwyczaimy malca do codziennego mycia ząbków. Na problemy z próchnicą możemy także narazić dziecko przez oblizywanie jego smoczka.
Co kilka dni, jeśli na małżowinie pojawia się woskowina, należy wytrzeć uszy wacikiem. Nie wolno używać do czyszczenia patyczków ani usuwać wydzieliny, która znajduje się w przewodzie słuchowym.
Paznokcie dłoni i nóg należy obcinać specjalnymi nożyczkami o zaokrąglonych końcach. Zaczynamy stosować ten zabieg około drugiego tygodnia życia. Trzeba przy tym uważać, aby nie pozostawić zadziorów, którymi dziecko mogłoby się drapnąć. Można malcowi zakładać też rękawiczki niedrapki, aby temu zapobiegać. Jeśli przenosimy dziecko z nagrzanej łazienki do chłodniejszego pomieszczenia załóżmy mu lekką, bez uciskową czapeczkę. Ale jedynie na kilkanaście minut, potem powinniśmy ją zdjąć.
Przewijanie to jedna z podstawowych czynności jakie wykonujemy przy dziecku. Pieluszkę należy zmieniać co 2-3 godziny i oczywiście zawsze kiedy zostanie zabrudzona. Należy bobasa delikatnie rozebrać, warstwa po warstwie, bez gwałtownych ruchów. Zabrudzoną skórę dokładnie oczyszczamy nie pomijając żadnej fałdki. Należy zawsze robić to od przodu ku tyłowi. Można wykorzystywać specjalne, nawilżane chusteczki lub po prostu waciki i wodę.
Aby nie dochodziło do podrażnień delikatnej skóry malucha ubranka dziecięce pierzemy zawsze osobno z wykorzystaniem specjalnych, delikatnych środków. Ciuszki dla niemowlaka nie powinny być wykonane z syntetycznych materiałów. Uwaga także na wełnę, ponieważ może podrażniać w sposób mechaniczny. Unikajmy także metalowych zapięć, które byłyby w bezpośrednim kontakcie ze skórą.
Zawsze na pierwszym miejscu stawiamy bezpieczeństwo. Dziecko leżące w wanience lub na przewijaku nie może pozostać samo nawet na chwilkę. Przy wyborze kosmetyków i ubranek kierujmy się składem odpowiednim dla noworodków. Przestrzegając tych kilku prostych zasad sprawimy, że podstawowe czynności pielęgnacyjne będą mniej stresujące zarówno dla nas jak i malca. Jeśli zabiegi pielęgnacyjne będą się maluchowi dobrze kojarzyć, staną się chwilami wzmacniającymi więzi rodzicielskie.